Śladami autorów (w dwóch sukienkach)

Uwielbiam podglądać, co inni czytają, a potem wędrować ich śladami.
Niezmiennie mnie cieszy, kiedy spostrzegam, że autor przywołuje znaną mi lekturę. Zazwyczaj mam ochotę raz jeszcze ją przeczytać i często tak robię. Na przykład, kiedy czytałam Drugi Dziennik Jerzego Pilcha, wdrapałam się po drabince na najwyższą półkę z literaturę rosyjską, by zdjąć z niej opowiadania Izaaka Babla w tłumaczeniu Jerzego Pomianowskiego. Przeczytałam po latach ponownie „Moje pierwsze honorarium”, ten „poemat” o pisaniu. Pamiętałam koncept, ale jakąż ucztą było ponowne czytanie, teraz, w moim pisarskim wcieleniu. I jakże swojsko zabrzmiało mi zdanie: „Nie ma powodu, aby dobrze opowiedziana historia przypominała rzeczywistość. Rzeczywistość ze wszystkich sił stara się przypominać dobrze opowiedzianą historię”.

I znów zadałam sobie pytanie: Czy sztuka naśladuje życie, czy życie naśladuje sztukę? Przychylam się od lat ku temu drugiemu, choć moi czytelnicy mi udowadniają, że jest na odwrót. Moje racje psu na budę. Ale podeprę się Brodskim, który napisał, że sztuka nie imituje życia, bo byłoby to wtórne, ale daje wzorzec, do którego życie powinno dążyć. „To pomnik mówi przechodniowi: bądź jak ja. To książka mówi czytelnikowi: myśl jak ja.”
Dzisiaj, niestety, często młodzi stylizują swoje życie na wzór telewizyjnych seriali, mówią serialową frazą, powielają serialowe gesty i miny. Nie jesteś Werterem, ani Heloizą, za to częściej bohaterką „Seksu w wielkim mieście”.

Czytając Pilcha, nie sięgnęłam po raz kolejny do dzienników Lechonia, bo i po co. Ale wygrzebałam swoje stare zapiski o tychże dziennikach, swoją złość na Lechonia, który zamiatał życie pod dywan, próbując wmówić czytelnikowi, że, co zapisane jest najważniejsze, ale przecież czuło się, że to ważniejsze, pozostaje ukryte pod nazwą Najdroższej Osoby. Dodam, że dzienniki Lechonia przeczytałam przed laty od początku do końca. Nie zachwyciłam się stylem, czy historiami, bo nie było czym. Ale tak mam, że co zacznę, skończyć muszę. Nie dziwota, że Lechoń popełnił samobójstwo, zapisałam w swoich notatkach. No, przecież nie dało się żyć, jak on żył. Olo Jurewicz mówił: Tego się czytać nie da. Da, da, Olo, ale jakiż smutek się rodzi po tej lekturze, jakaż pustka, złość, nawet i bunt, by przez życie skakać, chodzić, biegać, ale nie przemykać się, nie przemycać.

I by jeszcze przy Pilchu pozostać. A właściwie dzięki Pilchowi do Camusa powrócić. Nie by czytać po raz drugi, ale przynajmniej popatrzeć na podkreślone w „Micie Syzyfa” akapity, zdania. Zobaczyć, co się zapisało na marginesach. O, na przykład przy zdaniu: „Jeden jest tylko problem filozoficzny prawdziwie poważny: samobójstwo”. No i jak po takim zdaniu się ważyć na żywot swój naskoczyć? Albo jak po zapiskach Ciorana na temat bezsenności popatrzeć na swoje niespanie? Ano tak, że człowiek zasypia, jak tylko głowę do poduszki przyłoży, bo jego niespanie jest niczym w porównaniu z Cioranową bezsennością.

I jeszcze jedno: często powtarzam za Eliotem, że wiersze się czyta plecami. Jeśli po plecach przebiega dreszcz, to znaczy, że to mój wiersz, bo go poczułam. Tymczasem podobnie myślał i Nabokov, czemu dał wyraz w „Wykładach o literaturze” (nie czytałam, to błąd do naprawienia) Ponoć to jego słynna fraza: „Najważniejszym instrumentem dobrego czytelnika jest analityczny umysł i czułe miejsce miedzy łopatkami, odcinek kręgosłupa, którym wskutek spotkania z cudowną kombinacją elementów fikcji wstrząsa przyjemny dreszcz. W zmysłowym mrowieniu spaja się wszystko, co istotne: przyjemność, litość, piękno, dobro, natchnienie (…). Dreszcz jest przeczuciem innego świata, przeczuciem, że jest się jakoś związanym z innymi formami egzystencji, w których sztuka stanowi normę”.

No, ale nie tylko literaturą człowiek żyje.
Kupiłam sobie 3 sukienki, w tym jedną za małą.
To dobrze, bo po co mi aż trzy, w dodatku ta za mała całkiem podobna do tej jednej, co dobra, na szczęście bez kołnierzyka, jak w tej za małej, w której wyglądam jak ciocia Dziunia.
Te dwie pozostawiam. Trzeciej nie pokazuję, ładna, ale ja w niej, pożal się, cioteczko.
I tak się toczy świat: z sukienkami na prawo i dziełami sztuki na lewo.