Bananomania

Bananomania

Czytając „Kuchnię”, próbowałam  zrozumieć, dlaczego japońskie kobiety oszalałyna punkcie Yoshimoto Banany. W przeciwieństwie do mojej córki, Magdy, zawszedoczytuję książkę do końca, z nadzieją, że może jednak się do niej przekonam, skoro takwiele osób to zrobiło. Zakładam  również,że moja percepcja jest ograniczona albo wypaczona, albo eufeministycznie mówiąc– inna. Także i to, że każda przeczytana książka jest doświadczeniem.

Urodzona w 1964 roku Yoshimoto Maiko (pisze jako YoshimotoBanana) zadebiutowała w 1988 roku, wieku dwudziestu trzech lat, „Kuchnią”, która momentalnie przyniosła jej sławę. Zdobyłaprestiżowe nagrody literackie, została sfilmowana i przetłumaczona na wielejęzyków. W Polsce wyszła drukiem w 2004 roku.

 „Kuchnia” zawierawłaściwie dwa dłuższe, powiązane klimatem opowiadania. Bohaterka tytułowego,Mikage, studentka, z wszystkich miejsc na świecie, najbardziej lubi kuchnię. Ponoćlubi też gotować, nawet rezygnuje ze studiów, by zostać asystentką nauczycielkigotowania. Skusiłam się, bo rzecz miała być o miłości, utracie najbliższych,zmianie płci i jedzeniu. W sumie jest wszystkiego po trochu, ale zupełnie bezpsychologii postaci i motywacji zdarzeń.

„Kuchnia” to takiładnie opakowany gadżet.

Oczywiście, można by dorobić doniej filozoficzny przepis o przemijaniu i kruchości świata (kwiaty wiśni,drzewa podziwianego w Japonii, rozkwitają i umierają prawie w tym samymmomencie), dodać do tego szczyptę buddyjskiego przeświadczenia, że jawa i sensą tym samym, uzasadnić koniecznośćdosypania egzaltacji, akceptacji, zaznaczyć, że wszystkie produkty są świeże, jak świeża może być miłośćsamotnej dziewczyny, która spotyka samotnego chłopca.

W „Kuchni” jest dużo dobroci isamotności. U Murakamiego bohaterowie też przepojeni są smutkiem, ale wynika onze znużenia światem i odmowy udziału w gonitwie za sukcesem.

Tutaj smutek wiąże się z utratąnajbliższych, z pojedynczością i z akceptowaniem wszystkiego, co się zdarza,choć pozbawione jest celu. Może takie jest życie. Może Japończycy lubią takiepotrawy , gdzie miesza się banał, sentymentalizm, kicz, nietrwałość rzeczy,ulotność, wszystko podlane sosem  sojowymi podrasowane wasabi, czyli zielonym japońskim chrzanem.

 „Chcę być szczęśliwa. Zamiast męczyć sięi przesiewać piasek z dna rzeki, wolę garść złotego piasku w swojej dłoni. Ichciałabym, żeby wszyscy, których kocham, byli szczęśliwi”.

Ja też bym chciała.

Ale cudów nie ma, choć pomamićsię można, co napisawszy, wyjeżdżam do Wrocławia na targi książki, podpisuję jutro o 12., na stoisku Wydawnictwa Akapit Press.

Banana Yoshimoto „Kuchnia”, przeł. Anna Zielińska-Elliott, PaństwowyInstytut Wydawniczy, Warszawa 2004.