Aby coś w środku pozostało

Aby coś w środku pozostało

     Lubię czytać książki, którepozostają w środku, czyli takie, których się nie zapomina i po skończeniulektury nie można od razu przejść do następnej. Takie czytam powoli, smakuję,odkładam, rozmawiam z bohaterami, wchodzę w ich sytuację, rozmyślam, co by byłogdybym tak ja, wspominam swoje historie. W teorii literatury nazywa się tokonkretyzacjami. Niestety, zdarza się i tak, że czytam coś, co absolutnie minie podchodzi i od pierwszych stron wiem, że to strata czasu, a jeśli brnędalej, zżymając się, złoszcząc, to z powodów „zawodowych” albo też dlatego, żechcę zobaczyć, jakie NIC można napisać. Mało tego: jakie NIC może  wydawca wydrukować, licząc zapewne na zysk, coznaczy, że i na czytelników. Z filmami jest podobnie. Są takie, które na zawszepozostają w „środku” i inne, które się oglądało z zainteresowaniem, ale już potygodniu nie pamięta się nic, bo pamięć sama dokonała selekcji, nawet się nietrzeba było wysilać, by to z siebie wyrzucić.

      Jeśli już pisarz do mnie trafi,sięgam po kolejne książki i zazwyczaj się nie zawodzę. Nawet jeśli coś uznajęza słabsze lub mniej mnie interesujące, to i tak mam przyjemność w lekturze.Jestem szczęściarą, mam kilku takich pisarzy. Mimo że upłynął miesiąc odlektury „Opowieści dla Abrama” Janiny Katz, nie pożegnałam się z bohaterami.Przychodzą do mnie w różnych chwilach. O, na przykład dziś, kiedy napisałam do koleżanki,że nie wysyłam sygnałów, bo wystarczy mi to, co mam, a co i tak z trudemogarniam. Bo czujesz się spełniona i szczęśliwa – odpisała. Być może, choć nieszafuję takimi górnolotnymi słowami. Poza tym spełnienie oznacza w jakimśsensie zamknięcie, a ja jeszcze nie zamykam się przed światem, ciągle dużowymagam od siebie, może dlatego czuję się w środku młoda.

     Bohaterka powieści Katz ma 60lat. Mężczyzna, który wypełnia jej życie 85. Czy w tym wieku można zaczynać odnowa? „Nigdy tak bardzo nie kochałam życia jak wtedy – mówi bohaterka – jedyną rzeczą,z jakiej pozwalałam sobie być niezadowolona, była nieporadność ciała”. A jednak– „zważywszy na nasz wiek dziwnym było to, że Abram wypełniał nie tyle mojemyśli, co ciało”. Spotykają się w Paryżu, raz, dwa razy w roku. Ile jeszcze tychrazów przed nimi? Spacerują uliczkami, które znam, piją kawę w miejscach, gdziei ja bywałam. „Odkąd poznałam Abrama, odkładałam śmierć do następnegospotkania. Przy życiu trzymał mnie bardzo stary mężczyzna. Niczym Bóg” – mówi ona.

       „Dzięki Abramowi odkryłam, żeistnieją tylko trzy niezbędne do życia rzeczy: dotyk, opowiadanie i szklankawody. A najważniejsza z nich jest ta trzecia, którą podajesz komuś, kto źle sięczuje. Nie można jednak mieć wszystkiego. To nie ja będę podawać ją Abramowi…”.

Bohaterowie są polskimi Żydami,emigrantami. On jest małomówny, więc to ona opowiada mu jego życie. W tymszaleństwie jest metoda. Jak dobrze, że nie spotkali się 40 lat temu,zanudziliby się być może na amen. Teraz ich życie jest Księgą. Kiedy Onawreszcie decyduje się powiedzieć synowi o miłości do starego człowieka, synreaguje radośnie i dowcipnie:  – Mamo,nieważne, że jest stary, ważne, że przystojny.

        To bardzo głęboka opowieść ioptymistyczna.  I bardzo moja ze względuna osobowość bohaterki, a także dystans, z jakim Janina Katz patrzy naprzeszłość i w jaki rozważa naturę kobiety.