Fakty a prawda

Fakty a prawda

      Jedno wiem: nie kupię i nie przeczytam książki „Kapuścińskinon-fiction”.

Szkoda mi czasu na lekturę, wolę ponownie przeczytać którąśz książek Kapuścińskiego i wiem, że nie będzie to czas stracony, ponieważ nigdysię na jego pisaniu nie zawiodłam.

 Nie sądzę, bymchowała głowę w piasek i uciekała od tzw. prawdy. Być może przez R.Kapuścińskiego, jak przez hrabiego Henryka z „Nie-Boskiej komedii”, płynąłstrumień piękności, choć on sam nie był pięknością. Nie on pierwszy, nieostatni. Nie obchodzi mnie to. Wolę karmić się dziełem niż biografiąwyobrażoną. Dlaczego mam wierzyć dziennikarzowi, próbującemu prześwietlić życiepisarza? Czy dlatego, że on rzekomo operuje faktami? Faktami, które doprowadząnas do prawdy? Faktami, z których ułoży się inną układankę niż tę, którą swoimpisaniem układał Kapuściński?

      „Fakty niejednokrotnie zagrażają prawdzie” – mówi Amos Oz w „opowieścio miłości i mroku”, w rozdziale, gdzie wspomina swoją babkę.

Babka pisarza umarła w wannie.

Lekarz stwierdził zawał.Zawał babki był faktem.

„Prawda jednak jest taka, że babcia umarła do przesadnejhigieny, a nie na zwał” – pisze Oz.

„Dożyła późnych dni, bakterie i wirusy dostrzegały ją zdaleka i co prędzej umykały na drugą stronę ulicy, a gdy miała już lat osiemdziesiąti była po dwóch zawałach, doktor Krumholz ostrzegał ją: Droga pani, jeśli niezaprzestanie pani swoich gorących kąpieli, to nie ręczę za to, co może się paniprzytrafić. Obawa przed mikrobami była zbyt silna.”

Każdy, kto próbował pisać reportaż literacki czy zrobićprawdziwą rozmowę (wywiad), wie, że pisanie nie tylko polega na faktach i tylkofaktach, ale na prawdzie z nich wynikających. Dziennikarz nagrywa 4 godzinyrozmowy, spisuje ją z magnetofonu i bazując na niej, czyli na faktach,komponuje rozmowę, która pójdzie do druku. Stara się wyczuć intencje, klimaty,posłużyć sformułowaniami rozmówcy, przekazać ideę. Tylko marny dziennikarzpodsyła pytania w mejlu i oczekuje odpowiedzi. Pytanie, odpowiedź, pytanie,odpowiedz – to nie jest rozmowa. To jest show. Dziennikarz nie dowie się w tensposób niczego, bo nie „otworzy” swojego rozmówcy.

Reportażysta operuje faktami, opisując wydarzenie. Chcejednak dociec do głębi, zrozumieć powody, motywy, filozofię, klimaty, chcewejść w sam środek. Jeśli do tego znajduje odpowiednie środki, nawet włączającpostać zbudowaną z kilku innych, nie sprzeniewierzy się prawdzie, choć może nieposłuży się faktem.