Na grubie, czyli w kopalni

     Na grubie, czyli w kopalni

     Mój ojciecpracował na grubie, czyli w kopalni. Był cieślą górniczym. Przyjechał naŚląsk z Podlasia, znad Buga i sosnowych lasów. Ukrywał się w kopalni, gdyż jakożołnierz AK był ścigany przez ówczesne władze. Kopalnia dawała mu schronienieprzez dziesięć lat, ale w końcu znalazł się ktoś, kto doniósł życzliwie. Wiemkto.

     Jestem pokrzywdzoną córką bardzopokrzywdzonego ojca, który  nie żyje już ponad czterdziestu lat, więcnigdy się nie dowiedział, że taki status mu przyznano.

       Wychodził do pracy o świcie i wracałpunktualnie o godz. 15.00. Już o 14.55 siedziałyśmy przy oknie (ja i moje dwiemłodsze siostry), wypatrując  z drugiego piętra pociągu wjeżdżającego naperon wśród pól. Prześcigałyśmy się w tym, która pierwsza zauważycharakterystyczną sylwetkę ojca, idącego wąską ścieżką, gęsiego, za innymigórnikami, i dźwigającego pod pachą klocek drewna, przydziałowy, bo poskończonej dniówce każdy górnik mógł sobie klocek zabrać do domu.

     Rozwijał go potem z gazety i stawiał kołopieca, a my rozpoczynałyśmy walkę, która sobie na nim posiedzi. Czasem w nasząkłótnię wkraczał ojciec i sprawiedliwie rozdzielał siedzenia, każdej po 10minut. Patrzył na zegarek, odliczał, dawał znak, wtedy błyskawicznie siadałanastępna, by nie uronić z siedzenia ani sekundy. Potem ojciec wynosił klocek dopiwnicy, rąbał na kawałki, aby zmieściły się w węglowym piecu.

      Kiedy ojciec wkraczał w dom, zupa jużdymiła na stole. Nigdy nie opowiadał, jak było w pracy. O pracy w domu się niemówiło. Jeśli więc z dzieciństwa wyniosłam mgliste pojecie, czym jest praca podziemią, to bardziej z lektury opowiadań Morcinka niż z innych źródeł. Co roku,w dniu Barbary, pisałam wypracowanie o dzielnym górniku, który kopie węgiel naprzodku i jest chlubą naszego socjalistycznego państwa.

     Kiedyś się zbuntowałam i napisałam, żewcale nie jestem dumna z ojca górnika, że wolałabym, aby pracował w ogrodzie,jak ojciec Krysi i by wszyscy kupowali u niego jarzyny. Albo – wolałabym miećojca piekarza, jak Basia, która zawsze do szkoły przynosiła świeże rogaliki, aprzed ich piekarnią codziennie ustawiały się kolejki po prawdziwy chleb,całkiem inny niż ten kupowany w spożywczym.

     Napisałam, że ojciec górnik ma zasadnicząwadę – trzeba na niego czekać, a jak nie wraca, to nie ma gorącej zupy nastole, tylko jest strach. Napisałam, że nigdy nie widziałam ojca w białympióropuszu na wysokiej czapce, tak jak na zdjęciach w szkolnej gazetce, ani zmedalem, tylko zawsze z klockiem.

I narysowałamojca z klockiem, ale ani moje wypracowanie, ani rysunek nie spotkały się zuznaniem nauczycielki, bo jej zdaniem wszystko w wypracowaniu byłonieprawdziwe, czyli dalekie od jedynie słusznych wyobrażeń.

    Kiedyś ojciec nie wrócił pociągiem o właściwej porze. Matkawpatrywała się w ścieżkę pomiędzy polami, a kiedy podobnie jak my, nie dojrzałajego przygarbionej sylwetki, wlała zupę z powrotem do garnka, usiadła napieńku, pozostałym z poprzedniego dnia i siedziała tak bez słowa i bez ruchu.

      Ojciec wrócił godzinę później. Niepozwoliła mu się wytłumaczyć, dwa razy strzeliła go ręką w twarz, z jednej idrugiej strony, a potem, bez słów, postawiła zupę na stole. Dla nas też. Przyobiedzie się nie rozmawiało, trzeba było jeść szybko i z apetytem, bo jaki ktodo jedzenia, taki do roboty.

      Przez wiele lat matka bała się, że staniesię coś, o czym się nie mówiło głośno, choć każdy wiedział co. A potemzrozumiała, że umrzeć można zwyczajnie i szybko,  na raka, ale o tym się wówczas tym bardziejnie mówiło, bo górnik umierający na raka nie przypomina w niczym typowegogórnika i z racji tej choroby nie ma powodu do dumy, nawet powodu do wysokiejrenty dla wdowy i dzieci. Górnik umierający na raka był gorszego rodzaju górnikiem,przynajmniej w opinii sąsiadek, które uważały, że coś się wdowie po górnikunależy, przynajmniej honor.

     Bo jak umierać tak młodo, to przynajmniejz fasonem, na placu boju, w czeluściach, w zabrudzonym węglem ubraniu, a nie wczystej pościeli, tatusiu.